چاپ

تیر 1401

زندگینامه ی صائب تبریزی

شنوندگان محترم و بزرگوار
رادیو رسانه ای صبح ملت

با سلام و احترام
امیدوارم از هرکجا که، شنونده ی این بخش از برنامه ها هستید، تندرست و سلامت باشید.

در تقویم ما ایرانیان دَهُم تیرماه مصادف با بزرگداشت شاعر مشهور ایرانی ، صائب تبریزی است .

به همین بهانه ، در برنامه ای دیگر از سری برنامه های برگی از دفتر هنرمندان و مشاهیر رادیو صبح ملت
من پریسا کرمی و همکارم خانم ثنا صمصامی به معرفی اجمالی زندگینامه و آثار این شاعر پرآوازه خواهیم پرداخت .

میرزا محمد علی صائب تبریزی در سال 1000 هجری در تبریز متولد شد. البته برخی مورخان زادگاهش را اصفهان می‌دانند. او در خانواده‌ای متمکن زندگی می‌کرد و پدرش از تاجران سرشناس زمان صفویه بود.

صائب در اصفهان به تحصیل علوم مختلف پرداخت. او در ابتدای جوانی به سفر حج می‌رود و پس از آن خود را برای زیارت امام رضا (ع) به مشهد می‌رساند. پس از بازگشت به اصفهان در سال 1034 هجری، برای کشف جهان ناشناخته‌ای که در انتظارش بود، ابتدا به هندوستان و سپس به به هرات و کابل رفت.
خواجه احسن الله معروف به «ظفر خان» حاکم وقت کابل که خود فردی اهل ادب و علاقه‌مند به شعر بود، از حضور صائب در این شهر استقبال کرد و صائب خیلی زود از مقربین دربار او شد.
صائب در سال 1042 مجددا به اصفهان برمی‌گردد و توسط شاه عباس دوم صفوی، در مقام ملک الشعرایی به رسمیت شناخته می شود .

صائب تبریزی پس از حافظ، تنها شاعری است که طریقه‌ای یکتا و مستقل را برای خودش انتخاب کرده و از سبک شعر‌سرایی منحصربه فردی برخوردار است.
بسیاری از کارشناسان او را بنیان‌گذار سبک هندی در ادبیات فارسی می دانند .

در اشعار وی نازکی خیال و لطافت اندیشه و مضمون سازیهای ظریف دیده می شود. صائب معروف به شاعر تک بیت ها نیز می باشد .

صائب تبریزی انسانی دین‌دار بود . نزدیکان صائب نیز او را فردی متواضع و فروتن می‌دانستند و خوش برخوردی او باعث شده بود بتواند نظر افراد زیادی را جلب کند.

صائب اشعار بسیاری سروده است؛ به‌گونه‌ای که او بعدها به‌عنوان شاعری کثیر الشعر شناخته شد. طبق گفته کارشناسان او درمجموع بین 60 هزار تا 120 هزار بیت شعر سروده است. اکثر اشعار صائب تبریزی در قالب غزل سروده شده‌اند؛ اما او حدود چهار هزار بیت در قالب‌ قصیده، یک مثنوی کوتاه به نام «قندهار نامه» و چند قطعه نیز سروده است.

از آثار وی میتوان به مرآت الجمال – آرایش نگار – میخانه _و واجب الحفظ اشاره کرد.

صائب بعد از 80 سال زندگی پر بار در سال 1080 هجری قمری درگذشت.

آرامگاه او در خیابان صائب و داخل باغ تکیه قرار گرفته است.

تابه فکر خود فتادم، روزگار از دست رفت
تا شدم از کار واقف، وقت کار از دست رفت
تا کمر بستم، غبار از کاروان بر جا نبود
از کمین تا سر برآوردم، شکار از دست رفت
داغ‌های ناامیدی یادگار از خود گذاشت
خرده‌ی عمرم که چون نقد شرار از دست رفت
تا نفس را راست کردم، ریخت اوراق حواس
دست تا بر دست سودم، نوبهار از دست رفت
پی به عیب خود نبردم تا بصیرت داشتم
خویش را نشناختم، آیینه‌دار از دست رفت
عشق را گفتم به دست آرم عنان اختیار
تا عنان آمد به دستم، اختیار از دست رفت
عمر باقی مانده را صائب به غفلت مگذ ران
تا به کی گویی که روز و روزگار از دست رفت

امیدواریم تلاش گروه اجتماعی صدای رادیو صبح ملت در آشنایی شما عزیزان با مفاخر ارزشمند ایران زمین ، مفید و مُثمرثمر بوده باشد .

روز و روزگار خوش